kąt

1. Chodzić, pot. łazić, tłuc się z kąta w kąt «chodzić bez celu w jakimś pomieszczeniu, zwykle na skutek zdenerwowania, niepokoju lub znudzenia, nie mogąc sobie znaleźć miejsca»: Marudził po domu, łaził z kąta w kąt, w południe dopiero wyszedł na podwórko, gdzie na leżaku rozciągał się Majer. S. Mrożek, Donosy.

2. Cisnąć, rzucić coś w kąt «nagle przestać coś robić, zaprzestać jakiegoś działania, porzucić coś»: Ubrałem się odświętnie, tak jak na imieniny Maleni. Rzuciłem w kąt wszystkie swoje prace. A. Bień, Listy. Rok później Iwona rzuciła w kąt malarstwo i marzenia o zawodzie lekarza. WO 17/02/2001.

3. Cztery kąty a piec piąty «o bardzo ubogim mieszkaniu»

4. Mieszkać, zamieszkać kątem (u kogoś) «mieszkać, zamieszkać u kogoś, zajmować, odnajmować od kogoś pokój lub część pokoju»: Na razie mieszkamy kątem u rodziców. Raz u moich, raz u Agnieszki. SE 27/02/1998.

5. Płakać po kątach «płakać tak, żeby nikt nie widział»: Co chwila czerwieniłam się i płakałam po kątach. Byłam głupia i śmieszna, prawda? J. Brzechwa, Owoc.

6. Pod kątem czegoś «ze szczególnym uwzględnieniem czegoś, ze względu na coś»: Niezbędne jest dokonanie przeglądu ocen produktów i technologii pod kątem ochrony środowiska. S. Kozłowski, Ekorozwój. Zajęcia nie są jednak prowadzone pod kątem egzaminu, dają jedynie większą pewność siebie. Wprost 914/1996.

7. Porozstawiać, rozstawiać kogoś po kątach «narzucić, narzucać komuś swoją wolę, rządzić, komenderować kimś»: Ale ja nigdy nie chciałam być gwiazdą. Byłam za to bardzo apodyktyczna. Uwielbiałam rozstawiać wszystkich po kątach. Cosm 12/1999.

8. Poupychać, poutykać coś po kątach «poupychać, poutykać coś tak, żeby nie było widoczne»

9. Przepatrywać, przetrząsać (wszystkie) kąty «zaglądać wszędzie, szukając czegoś»: Wpatrzona w nie Hagar wstrzymywała oddech i nie myślała ujawniać swego ukrycia. Lecz Ketura przetrząsnąwszy wszystkie kąty trafiła tutaj. Z. Kossak, Przymierze.

10. Siedzieć w kącie «nie angażować się w coś, nie zabierać głosu»: (...) polityczne władze zarządzające „Przekrojem” dały do zrozumienia, że lepiej zrobię, jeśli wrócę skądem przyszedł i tam siedział cicho w kącie dla wyklętych. J. Waldorff, Lampki.

11. Stare kąty «miejsca dobrze znane komuś z przeszłości»: Odeszła go cała radość powrotu w stare kąty. Dom się rozprzęgał, już był pewny, że nie czeka Ilona ani chłopcy. W. Żukrowski, Tablice.

12. Szeptać po kątach «mówić coś w tajemnicy, po cichu; plotkować, obmawiać»: W obecności pana Borowskiego ani jedna z osób nie odważyła się zabrać głosu, ale po kątach szeptano na ten temat sporo. T. Bojarska, Świtanie.

13. Zajrzeć w każdy kąt «w gospodarstwie dopatrzyć wszystkiego»: Zza firanki widziała, jak syn szedł (...) w stronę kurnika, by sprawdzić, czy Hanka karmi kury według ustalonego porządku i czy nie żałuje im wapniowej mieszanki. Czy kury mają w zbiorniku dostateczną ilość wody. A w ogóle Ernest lubi zajrzeć w każdy kąt. E. Wieczorkiewicz, Jaskółka.

14. Zaszyć się w kąt «ukryć się gdzieś lub zamieszkać w jakimś odległym, trudno dostępnym miejscu»: (...) znalazłem pustą stodołę, schowałem rower pod słomę, zaszyłem się w kąt i postanowiłem przeczekać do rana. R. Antoszewski, Kariera.

Iść, pójść w kąt zob. iść 5.

Kąt widzenia zob. widzenie 1.

Patrzeć, spoglądać, zerkać na coś, na kogoś kątem oka, obserwować coś, kogoś kątem oka zob. oko 45.

Wycierać cudze, obce kąty zob. wytrzeć 1.